Toledo is één van de mooiste steden in Spanje om te bezoeken, en toch blijft het aantal toeristen dat naar Toledo gaat ver achter op steden zoals Madrid, Barcelona, Malaga, Sevilla en Valencia.
Exacte aantallen zijn bij ons niet bekend, maar het aantal Nederlanders dat Toledo bezoekt ligt vele malen lager dan de top 5 steden van Spanje. Of het komt omdat Toledo mindere bekend is of omdat je iets meer moeite kost om er te komen is de vraag. Toledo is immers prima te bereiken via de luchthaven van Madrid en wie een stedentrip naar Madrid boekt die kan dankzij de hogesnelheidslijn gemakkelijk en snel eventjes per trein naar Toledo reizen. In 33 minuten reis je van treinstation Atocha naar het treinstation van Toledo.
Toledo bezoeken
Vanuit Nederland naar Toledo reizen
De snelste en meest efficiënte manier om vanuit Nederland naar Toledo te reizen is per vliegtuig. Hoewel Toledo zelf geen internationaal vliegveld heeft, kun je wel vliegen als je een stedentrip naar Toledo wilt maken. Luchthaven Madrid Barajas ligt immers op slechts zo’n 85 kilometer van Toledo. De combinatie van vlucht plus vervoer in Spanje kost je alles bij elkaar zo’n 4 tot 5 uur inclusief vliegen van Amsterdam naar Madrid, het van boord gaan en de reis per taxi of auto naar Toledo. De reistijd vanaf het vliegveld naar hartje Toledo bedraagt ongeveer een uur. De vlucht van Amsterdam naar Madrid duurt in de regel zo’n 2,5 uur. KLM en Iberia vliegen rechtstreeks van Schiphol naar Madrid en Ryanair verzorgt een route van Eindhoven naar Madrid. Vliegtickets beginnen meestal zo rond de honderd euro voor een retour en kunnen in de economyklasse gemakkelijk oplopen naar 400-500 euro op drukke dagen en populaire tijden.
Je kunt natuurlijk ook met de auto vanuit Nederland naar Toledo reizen. Dit kost je wel aardig wat tijd, brandstof en tolgeld. De afstand vanuit Utrecht bedraagt ongeveer 1800 kilometer. De meest gebruikte route loopt via Parijs en Bordeaux langs Baskenland om vervolgens door Madrid richting Toledo te reizen. Bij normale verkeersdrukte doe je hier pakweg 18 uur over zonder pauzes om te eten, drinken, plassen, tanken en eventueel te slapen. Dat laatste is gezien de afstand wel aan te raden. In de praktijk haal je een zuivere reistijd van 18 uur trouwens bijna nooit. Er zijn altijd wel omstandigheden onderweg die je gemiddelde snelheid naar beneden halen.
Met het openbaar vervoer kun je ook van Nederland naar Toledo reizen. Dit kost je ongeveer 24 tot 25 uur in totaal. Het overstappen, wat je wel een aantal keren zult moeten doen, is inbegrepen in deze reistijd. Het is vooral het vele overstappen tussen trein, metro en bus die het reizigers ontmoedigt om op deze manier van Nederland naar Toledo te reizen.
Vanuit Madrid naar Toledo reizen
Redelijk wat mensen reizen vanuit Madrid naar Toledo. De afstand bedraagt om en nabij de zeventig kilometer, waarbij Toledo ten zuidwesten van Madrid ligt. Officieel is de snelste manier om van Madrid naar Toledo te reizen per AVE trein. Dit is de hogesnelheidstrein die vanaf treinstation Atoche in 33 minuten naar het treinstation van Toledo raast. In de praktijk ben je wel wat extra reistijd kwijt, want je moet immers eerst naar treinstation Atoche reizen (prima bereikbaar per metro) en vanaf het treinstation van Toledo moet je weer naar de oude binnenstad reizen. Met de taxi doe je daar pakweg vijf tot tien minuten over. Al met al ben je met de trein inclusief het door de veiligheidscontroles gaan op Atoche al snel anderhalf uur kwijt vanaf je hotelkamer in Madrid tot het hart van Toledo. Als je bijtijds vertrekt betekent dit dat je toch wel rond half tien in Toledo kunt zijn.
Een andere optie is om met de bus te gaan. Er is een busdienst die overdag meerdere keren per uur vanaf het busstation bij Plaza Eliptica naar Toledo vertrekt. Deze bus doet er normaalgesproken 50 minuten over. Plaza Eliptica ligt ten zuiden van het centrum van Madrid en is prima met de metro te bereiken. Zowel metrolijn 6 als metrolijn 11 kunnen je naar het busstation brengen.
[TIP] Erg handig is de optie om een compleet verzorgde dagexcursie vanuit Madrid naar Toledo te boeken. Je vertrekt ’s morgens met de bus (met airco en meertalige gids) naar Toledo om de hele dag in deze fascinerende stad door te brengen. Entree tot belangrijke bezienswaardigheden zoals de Kathedraal van Toledo, de St. Tomé kerk, de Synagoge van Santa Maria la Blanca en nog een paar populaire hotspots van Toledo zijn inbegrepen in het ticket. Optioneel kun je ook de lunch bijboeken.
Parkeren en autorijden in Toledo
De historische binnenstad is beperkt toegankelijk voor auto’s. Voor sommige straten geldt er een maximumbreedte, soms van slechts 1 meter 60. Zelfs een hedendaagse compacte auto als de Volkswagen Polo redt dat niet. Ook is het aantal parkeerplekken in de binnenstad van Toledo beperkt. Je bent eigenlijk al snel aangewezen op parkeergarages waarvan er in de binnenstad niet zoveel zijn. Net buiten het centrum liggen er wel een paar parkings en parkeerterreinen waar je uitstekend kunt parkeren en vervolgens met roltrappen naar het hogergelegen centrum kunt gaan. Veel parkeergarages hebben te maken met een beperkte inrijhoogte. Wees daarom bekend met de hoogte van je auto zodat je niet ergens naar binnenrijdt waar je eigenlijk niet binnen kunt.
Toledo Card
Als je vanuit Madrid een dagje naar Toledo wilt gaan dan is de Toledo Card een ideale toeristenkaart om aan te schaffen. Met deze kaart kun je gratis met de hogesnelheidstrein van Madrid naar Toledo reizen (retour), heb je een gratis toeristische bustour in Toledo en kun je de diverse bezienswaardigheden en musea in Toledo gratis bezoeken. Zo hoef je niet meer in de wachtrij te staan bij de kassa’s van de kathedraal of het Klooster van San Juan de los Reyes. Als klap op de vuurpijl krijg je ook nog een driegangenmenu aangeboden in één van de sfeervolle restaurants van Toledo. Je kunt de Toledo Card vooraf via internet reserveren en ophalen op het treinstation van Madrid. Dat is ook de plek waar je gratis treinrit naar Toledo start.
Toledo Card ophalen
Als je een Toledo Card hebt besteld om hem vanuit Madrid op te pikken dan kun je dat doen op treinstation Atocha. De instructies op het voucher zijn vrij summier en in het Spaans. Vandaar dat wij hier in het Nederlands uitleggen waar je moet zijn. De balie van Renfe Viajes, waar je de Toledo Card op kunt halen, zit direct rechts voor de ingang van de oude stationshal die tegenwoordig ingericht is als tropische tuin. Dat is op de begane grond (planta baja), vlak bij de veiligheidscontroles voor de hogesnelheidstreinen (AVE). Op het voucher staan de openingstijden van deze balie. Je naam staat op het voucher. Je moet je dus wel even legitimeren zodra je de Toledo Card ophaalt. Op onderstaande foto zie je de balie waar je de kaart op kunt halen.
Winkelen
Toledo is niet direct een bestemming waar je naartoe gaat om te winkelen, maar dat betekent niet dat je er niet goed kunt winkelen. Het aanbod van winkels richt zich vooral op toeristen die souvenirs en lokale producten kopen. Zo staat het marsepein uit Toledo in grote delen van Spanje bekend als de beste marsepein uit het land. Ook het staal uit Toledo is legendarisch en dan met namen de prachtige zwaarden die al eeuwenlang in Toledo gemaakt worden.
Prachtig zijn de metalen borden, schilden en besteksets die je op redelijk wat plekken in de stad kunt kopen. Een methode die hier veel toegepast is damascening, waarbij verschillende soorten metaal in elkaar geplaatst worden. Dit in combinatie met Moorse patronen, de zogenaamde mudéjarstijl, levert prachtige decorstukken op. De methode komt oorspronkelijk uit het Verre Oosten, maar heeft via Damascus Toledo bereikt. Vandaar de naam damascening dat tegenwoordig echt iets typisch van Toledo is. Met een bord of schaal die gemaakt is met deze techniek neem je echt iets unieks mee naar huis.
Wil je de gewone winkels in om lekker te shoppen voor kleding of schoenen dan moet je in de historische binnenstad van Toledo vooral in Calle del Comercio zijn. De naam zegt al voldoende, toch? Deze autovrije straat die loopt van de Kathedraal van Toledo tot aan de Plaza de Zocodover mag gezien worden als het winkelhart van de stad. Ook in de verschillende zijstraatjes zijn nog redelijk wat winkels te vinden. Je kunt hier shoppen bij modeketens zoals Zara, maar ook lekker neuzen in lokale boetiekjes.
Eten & drinken
In Toledo kun je uitstekend eten en drinken. De heerlijke Spaanse keuken is natuurlijk alom vertegenwoordigd in het aanbod van restaurants. Ondanks dat Toledo centraal in het land ligt betekent dat niet dat je hier geen goede vis kunt eten. Ook vis en schaaldieren staan hier naast verschillende vleesgerechten en vegetarische lekkernijen volop op de menukaarten. Behalve de gebruikelijke Spaanse gerechten kun je in Toledo ook genieten van aantal lokale lekkernijen.
De eerste is de Bomba de Patata. Dit is een met vlees, ui, paprika en kruiden gevulde aardappel die daarna gepaneerd en gefrituurd wordt. Opdienen geschiedt nadat de bomba opengesneden is. Bij Cerveceria El Trébol wordt hij geserveerd met knoflooksaus en rode saus er overheen.
Een andere lekkernij die uit Toledo afkomstig is, is carcamusas toledanas. Dit is een stoofgerecht met varkensvlees, chorizo, tomaat, uit, doperwten, selderij, knoflook en aardappelen. Hoewel stoofgerechten in heel Spanje voorkomen is dit echt een gerecht uit Toledo. Om precies te zijn is het afkomstig van Bar Restaurant Ludeña, waar je de originele versie nog steeds kunt eten. Inmiddels staat carcamusas ook op verschillende andere plekken in Toledo op de menukaart.
Zoals in heel Spanje wordt er in Toledo redelijk wat wijn, cava, water en verse vruchtensappen gedronken. Ook frisdrank en bier zijn populair in Toledo, net als de typisch Spaanse drank sangria. Voor bierliefhebbers is er goed nieuws, want naast de bieren van grote Spaanse en internationale merken zoals Estrella, Mahou en Heineken kun je ook een aantal lekkere artisanale lokale bieren drinken. Dat is te danken aan de Domus brouwerij die in Toledo te vinden is. Daar worden verschillende heerlijke bieren gebrouwen waarvan Domus Toledo het meest verkochte bier is. Dat kun je bij verschillende bars en restaurants in Toledo bestellen. Andere bieren die ze brouwen zijn Domus Europa (European Pale Ale), Domus Regia (Pale Ale) en Domus 3.0 (een hoppig weizenbier).
Hoogteverschillen
Als je Toledo gaat bezoeken dan moet je er rekening mee houden dat de oude binnenstad niet vlak is. Sterker nog, de meeste straten zijn hellend en er zijn ook redelijk wat trappen te vinden in het historisch centrum van Toledo. Dat is het gevolg van dat de stad op een heuvel gebouwd is. Wandelen door Toledo vergt daarom meer inspanning en met een rolstoel kan het zwaarder zijn op bepaalde stukken. Houd er ook rekening mee dat er vooral middeleeuwse bestrating aanwezig is, wat iets minder fijn loopt dan asfalt. Dat is wel net zo handig om te weten als je je afvraagt welk schoeisel je in moet pakken voor Toledo.
Hop on, hop off bus
In Toledo rijden de rode dubbeldekkers van CitySightseeing rond. Dit zijn toeristenbussen die volgens het zogenaamde hop on, hop off principe werken. Dat betekent dat je gedurende de geldigheid van je ticket onbeperkt uit kunt stappen en weer in kunt stappen. In het geval van Toledo zijn er tien haltes en loopt de route grotendeels om de historische binnenstad heen. Dat heeft twee voordelen: ten eerste verbindt het snel de verschillende plekken buiten de ommuring en ten tweede is dit een ideale manier om een fraai uitzicht te krijgen op de heuvel waarop de stad Toledo ligt. Het mooiste uitzicht heb je als je vanaf het panoramapunt in het zuiden kijkt. Hier stopt de bus sowieso voor pakweg vijf tot tien minuten, zodat je foto’s kunt maken zonder dat je op de volgende bus hoeft te wachten. Normaal ben ik niet altijd zo’n fan van de hop-on-hop-off bussen, maar in dit geval vind ik het echt een toegevoegde waarde hebben.
Je kunt je ticket voor de hop-on-hop-off bus vooraf via internet aanschaffen. Als je met de trein in Toledo aankomt dan kun je daar direct opstappen op deze bus.
Toeristentreintje
Een goedkopere manier om van het uitzicht op Toledo te genieten is door het toeristentreintje te nemen. Die vertrekt vanaf de Plaza de Zocodover en rijdt een bijna vergelijkbaar rondje als de hierboven beschreven hop-on-hop-off bus. Grote verschil is dat het treintje onderweg maar 1 keer stopt en dat is bij het panormapunt. Ook hier krijg je zo’n tien minuten de tijd om te fotograferen. Bij het treintje koop je dus een kaartje dat voor één keer geldig is en waarbij je niet onbeperkt in- en uit kunt stappen. Persoonlijk vind ik de bus ook veel comfortabeler. Kaartjes voor de toeristentrein koop je bij het kraampje op Plaza de Zocodover.